Rada seniorów jest organem doradczym, opiniodawczym i inicjatywnym funkcjonującym przy Radzie Miejskiej w Nysie. Działają w niej osoby starsze i przedstawiciele organizacji realizujących zadania na rzecz osób starszych...
Do obowiązków Rad Seniorów należą w szczególności:
- Utrzymywanie ścisłej współpracy z władzami lokalnymi w przypadku konieczności rozstrzygania istotnych kwestii związanych z potrzebami i oczekiwaniami seniorów.
- Inicjowanie działań na rzecz seniorów.
- Przedkładanie propozycji krótko – i długookresowych zadań planowanych do realizacji na rzecz seniorów.
- Monitorowanie potrzeb seniorów.
- Zgłaszanie uwag do aktów prawa miejscowego w zakresie dotyczącym seniorów.
- Wydawanie opinii, przedstawianie wniosków służących rozwojowi działalności na rzecz seniorów.
- Informowanie i promowanie działań realizowanych we współpracy z władzami lokalnymi, organizacjami pozarządowymi na rzecz społeczności seniorów.
Obecnie osoby w wieku poprodukcyjnym stanowią 23,7% ogółu mieszkańców gminy Nysa. W gminie liczącej 55.660 osób, mamy 12.820 seniorów w wieku poprodukcyjnym, z czego 2.950 na wsi. Wzrost populacji seniorów stawia przed nami nowe wyzwania, takie jak konieczność aktywizowania seniorów czy działania na rzecz profilaktyki zdrowia. Należy poprawiać jakość życia seniorów.
Funkcje konsultacyjne, doradcze i inicjatywne – co to oznacza?
Polska ustawa określa funkcje rady seniorów jako „konsultacyjne, doradcze i inicjatywne”, nie precyzuje jednak zakresu tych kompetencji, pozostawiając samorządom wypracowanie własnej praktyki. Powołując radę zatem dobrze przyjrzeć się, jaka może ona być.
Funkcje konsultacyjne
Funkcje konsultacyjne oznaczają możliwość opiniowania lokalnych strategii, programów rozwoju, projektów uchwał, podejmowanych przedsięwzięć czy inwestycji. Szczególne znaczenie mają tu te, które wpłyną na jakoś życia osób starszych teraz lub w dalszej przyszłości takie jak np. samorządowe programy polityki senioralnej, projekty tzw. karty seniora, dające zniżki w punktach usługowych, projekty tworzenia domów opieki czy rozwoju uniwersytetów trzeciego wieku.
Warto także zwrócić uwagę na wszelkie działania, które pośrednio mogą dotyczyć seniorów takie jak programy współpracy z organizacjami pozarządowymi, projekty przeciwdziałania wykluczeniu cyfrowemu czy inwestycje w infrastrukturę (np. rozmieszczenie ławek w parku, podjazdy dla wózków, poręcze przy wejściach do urzędów, bibliotek itp.).
Funkcje doradcze
Funkcje doradcze dają gminnej radzie seniorów możliwość zgłaszania uwag i sugestii do działań gminy, co jeśli zostaną one uznane za zasadne, może oznaczać wprowadzenie ich w życie.
Funkcje inicjatywne
Szczególnie istotne są funkcje inicjatywne rady. W ich ramach rada może zgłaszać własne pomysły na działania dla osób starszych, poszerzając w ten sposób perspektywę władz o potrzeby dotąd pomijanego pokolenia 60+.
Władze gminy, w której działa rada seniorów, zostają tym samym znacząco wsparte merytorycznie: dostają doświadczenie i wiedzę o realnych potrzebach swoich starszych mieszkańców. To potencjał, który umiejętnie wykorzystany może posłużyć zarówno mieszkańcom, którzy otrzymają to, co jest im potrzebne w codziennym życiu, jak i samej władzy, która w systemie demokratycznym musi mieć przede wszystkim mandat obywateli. Trudno o lepsze rozwiązanie.
Co jednak należy podkreślić wszystkie wiążące decyzje ostatecznie podejmą władze gminy, to one przyjmą lub odrzucą propozycje seniorskie. Ważne jednak by najpierw je poznały.
Rady seniorów – dlaczego ich potrzebujemy?
Rady Seniorów to odpowiedź na realne potrzeby osób starszych w naszym kraju. Prognozy pokazują jednoznacznie, że liczba seniorów systematycznie wzrasta, jednocześnie w najbliższych latach wzrastać będzie ich zaangażowanie społeczne.
W Polsce od 1992 roku wolno, jednak systematycznie wzrasta poczucie wpływu na sprawy publiczne. W 2014 roku wg. raportu CBOS (Opinie o demokracji, 2014) deklarowało je 28% badanych, gdy zaś mówimy o wpływie na politykę na poziomie lokalnym, wskaźnik ten wynosi 51%. Choć statystycznie wśród osób mających poczucie wpływu na sprawy publiczne dominują najmłodsi Polacy, nie ulega wątpliwości, że w najbliższym czasie wskaźnik ten także znacząco wzrośnie wśród starszych.
Jest dziś coraz więcej seniorów, którzy chcą sami kształtować swoją przyszłość i decydować o najbliższym otoczeniu. To osoby, które na własną rękę szukają możliwości, by uczestniczyć w interesujących projektach obywatelskich i chcą się rozwijać, by nadążać za młodszymi. Uczestniczą w zajęciach w licznych instytucjach, biorą udział w debatach, konsultacjach społecznych, wykorzystują czas, który zyskali dzięki emeryturze, by pozytywnie wpływać na swoje najbliższe otoczenie. To obywatele(-seniorzy) świadomi swoich praw i otwarci na nowinki, szczególnie istotni dla środowiska, przede wszystkim jako inicjatorzy zmian.
Co prawda statystycznie dziś takie osoby są w mniejszości – dominują przede wszystkim w większych ośrodkach miejskich, jednak wszystko wskazuje, że ich liczba będzie stale wzrastać również w niewielkich gminach. Sprzyja temu m.in. polityka rządu, który w ramach programu Długofalowej Polityki Senioralnej w Polsce na lata 2014-2020 co roku przeznacza 40 mln złotych na realizacje projektów wspierających aktywizację społeczną osób starszych. Jak pokazuje badanie TNS OBOP już teraz 56% seniorów jest chętna udzielać porad z zakresu posiadanych umiejętności/wykształcenia, 53% gotowe byłoby włączać się w prace organizacji działającej w środowisku osób starszych, a 48% mogłoby zaangażować się w działania na rzecz własnej miejscowości. Dzisiejsi seniorzy to ogromny potencjał społeczny, nie zawsze wykorzystywany. To ludzie aktywni, sprawni fizycznie i posiadający wolny czas.
Osoby po 65 roku życia stanowią dziś blisko 1/5 populacji, zaś wedle prognoz GUS do 2050 roku ich liczba w Polsce wzrośnie o 5,4 mln w stosunku do 2013 roku. Osoby starsze będą stanowiły wówczas aż 1/3 populacji. Jednocześnie przewiduje się, że liczba urodzeń będzie się systematycznie zmniejszać, osiągając w 2050 r. wartość o blisko 30% mniejszą niż w 2013. Przy tym systematycznie będzie wydłużać się przeciętne trwanie życia – dla mężczyzn o dziewięć lat, dla kobiet o sześć. Oznacza to, że w najbliższej przyszłości staniemy się jednym z najstarszych demograficznie społeczeństw Europy.
Co trzeba podkreślić, w wiek senioralny i przedsenioralny będą wchodzić nowe pokolenia – osób, które znaczną część życia przeżyły w społeczeństwie obywatelskim i są świadome swoich praw. Dzięki kampaniom informacyjnym, inicjatywom rządowym i pozarządowym oraz działaniom środowisk opiniotwórczych coraz więcej osób z młodego i średniego pokolenia zdaje sobie sprawę z konsekwencji sytuacji demograficznej i chce już teraz mieć wpływ na kształt swojej starości.
Jak pokazują badania blisko 3/4 Polaków już dziś o niej myśli. Jednocześnie starość stała się dziś ważnym tematem debaty publicznej, zarówno, gdy mowa o podwyższaniu wieku emerytalnego czy emeryturach dzisiejszych dwudziesto i trzydziesto – latków zatrudnianych na „śmieciówkach”, jak i nieuchronnym etapie w życiu człowieka, na który powinniśmy zawczasu się przygotować. W wiek 60+ wchodzą osoby publiczne, dla których starość może być dziś atutem.
O starzeniu się mówi była pierwsza dama Jolanta Kwaśniewska w ramach projektu „Oswajanie starości” Fundacji „Porozumienie bez barier”. Aktywną starość jako własną markę promują też prawdziwe osobowości środowiska jak 76-letnia DJ Vika czy ponad 90-letni Antoni Huczyński, znany mediach jako „Dziarski Dziadek”. Powoli, lecz stale zmienia się sposób myślenia o seniorach. Senior jako beneficjent pomocy społecznej, klient domu opieki, przede wszystkim więc osoba, którą należy „się zaopiekować” zastępowany zostaje przez seniora-aktywistę, który sam wie o tym, co jest dla niego najlepsze. Staje się kluczowym podmiotem polityki senioralnej, bez którego udziału, nie da się już jej tworzyć.
2015 Agata Fiedotow